Onderzoek Mythe rondom een geinfecteerde pc
Bij het oorspronkelijk onderzoek werden 703 Nederlanders ondervraagd. Van hen dacht 86,6% dat er iets merkbaars zou gebeuren met hun pc als die geïnfecteerd was met een virus of andere malware. Zo dachten respondenten dat hun computer kuren zou gaan vertonen (49,4%), traag zou worden (47,8%) volledig zou crashen (37,1%), of dat er allemaal pop-ups zouden verschijnen (45,9%).
In april 2014 werd deze stelling in opdracht van G DATA door Marktpeiler aan 1.006 Nederlanders voorgelegd. Opvallend is dat het geloof in deze mythe duidelijk is afgenomen. Vandaag de dag gelooft 67,6% van de respondenten dat een infectie merkbare effecten heeft. Hoewel dat een flinke daling is ten opzichte van 2011, betekent dit toch dat nog steeds ruim twee op de drie Nederlanders denkt dat computerinfecties opvallen. Dat was in de jaren negentig van de vorige eeuw wel het geval, maar zeker in de afgelopen tien jaar is de situatie heel anders.
Vroeger werden virussen geschreven door slimme pubers die vooral hun technische kunde willen tonen. Als een infectie met hun malware was gelukt, werd dat het slachtoffer dan ook ingepeperd. Pop-ups, uitval van functionaliteiten, vreemde geluidjes en het plotseling uitvallen van de pc waren manieren om dat te doen, en kennelijk herinneren veel mensen zich die tijd nog goed. Inmiddels wordt malware geschreven door technisch onderlegde criminelen, die erop uit zijn om geld met hun kunde te verdienen. Cybercriminelen zijn erbij gebaat dat malware door de gebruiker niet of nauwelijks wordt opgemerkt, zodat geïnfecteerde machine zo lang mogelijk onder hun controle kunnen blijven.
De pc laten crashen, pop-ups laten verschijnen of de pc vertragen zijn zaken die de cybercrimineel koste wat het kost wil voorkomen. Verreweg de meeste malware-infecties zijn tegenwoordig dan ook niet meer met het blote oog waar te nemen.
Deze ontwikkeling op zich is al nadelig genoeg voor pc-gebruikers. Een infectie die snel opvalt is snel te verhelpen, en andersomniet. Maar wat de zaak nog veel vervelender maakt, is dat bijna zeven op de tien Nederlanders anno 2014 nog altijd denken dat malware wel gemakkelijk te ontdekken valt, en er dan ook niet op bedacht zijn dat er iets mis kan zijn met de pc op het moment dat die prima functioneert. Deze mythe speelt cybercriminelen dan ook volledig in de kaart.
Zijn mannen of vrouwen beter op de hoogte?
Wat erg opvallend is, is dat vrouwen hun kennis over malware-infecties de afgelopen drie jaar sterk hebben verbeterd. Waar in 2011 nog 88,6% van de Nederlandse vrouwelijk respondenten dacht dat zij een malware-infectie zelf zou opmerken, is dat percentage nu nog maar 60,5%. Bij Nederlandse mannen is het verschil tussen 2011 en 2014 veel minder groot. In 2011 dacht 84,5% dat zij een infectie van hun pc zouden opmerken. In 2014 is dat percentage gedaald tot 74%. Dat betekent ook dat hoewel de mannen er in 2011 met de eer vandoor gingen de waarheid het beste te kennen, valt die eer nu de vrouwen ten deel.
|
‘Als mijn pc geïnfecteerd is, dan merk ik dat aan mijn op de één of andere manier aan mijn pc.’ |
2011 |
2014 |
|
Mannen |
84,5% |
74,5% |
|
Vrouwen |
88,6% |
60,3% |
|
Totaal |
86,6% |
67,6% |
In het recente onderzoek is de respondenten gevraagd hoe zij dan precies aan hun pc denken te merken dat deze geïnfecteerd is. Dit was een open vraag, waar respondenten zelf hun antwoord moesten verzinnen. Anders dan in 2011, is het voornaamste verwachte effect op de computer dat deze trager gaat werken (34%). Op de tweede plaats staat een afwijkende werking van de pc (kuren) met 18%. Ook noemden veel respondenten de mogelijkheid van onverwachte pop ups (9%). Het crashen of vastlopen van de pc werd veel minder vaak genoemd: slechts 2% van de respondenten kwam met dit antwoord op de proppen. Verder is het duidelijk dat veel respondenten in de afgelopen jaren in aanraking zijn gekomen met PUPs (Potentially Unwanted Programs, die vaak listig worden mee geïnstalleerd met andere, wel gewenste programma’s), die automatisch toolbars installeren en de startpagina wijzigen. Formeel gezien vallen deze programma’s niet onder de noemer ‘malware’, maar zo worden zij vaak wel door gebruikers ervaren. Van de respondenten gaf 3% spontaan aan dat malware de starpagina verandert en zo kan worden opgemerkt door de gebruiker.